Het kost je ongeveer 2 minuten om dit artikel te lezen

In een vooraankondiging van het NTR-programma Kijken in de ziel – journalisten kreeg Frits Wester de vraag “Kunnen de media mensen maken of breken?” Waarop de parlementair verslaggever antwoordde: “Wij bieden mensen slechts het platform, waarop zij zichzelf maken of breken.” Het lijkt er weleens op alsof we vergeten dat sociale media ook gewoon media zijn. Platformen met een enorm bereik waarop mensen zichzelf kunnen maken of breken. Met de bijkomende uitdaging dat er geen redactie tussen ons en ons publiek zit om onze boodschap waar nodig te corrigeren en ons te behouden voor onhandige posts, die vervolgens nooit meer verwijderd kunnen worden.

Een selfie in Auschwitz is géén souvenir

Op 20 juni bezocht Princess Breanna het voormalige concentratiekamp nabij de Poolse stad Auschwitz. Zij vond het een goed idee om in het kamp een lachende selfie van zichzelf te nemen en deze te delen via Twitter. Het bericht wordt in korte tijd ruim 1.000 keer gedeeld en de ene na de andere Twitteraar valt over @PrincessBMM heen. Twee maanden later schrijft de 17-jarige Chiem Balduk in de Volkskrant dat een selfie in Auschwitz niet verwerpelijk is, maar een modern souvenir. Daar ben ik het niet mee eens.

Auschwitz selfie

Net als Wikipedia vind ik dat een souvenir een herinnering voor jezelf is. Natuurlijk kan een foto (ook van jezelf) prima zo’n herinnering vormen. Echter, plaats je deze foto op een sociaal medium, zoals Instagram of Twitter, dan deel je hem automatisch met jouw connecties en mogelijk met de rest van de wereld. Het gaat dan niet meer om een herinnering. Immers anderen hebben deze herinnering niet. Hem met anderen delen is dus iets wezenlijks anders. De deler wil waarschijnlijk erkenning: Likes, Favorites en ReTweets. Allemaal kleine bevestigingetjes van onszelf en het fantastische leven dat we leiden.

Een gevoelige hashtag misbruiken is géén goed idee

Tijdens de zomermaanden wordt de #IceBucketChallenge een hit op Twitter en Facebook. In de basis is het een ouderwetse kettingbrief-actie waarin mensen elkaar uitdagen om een emmer ijswater over zichzelf heen te gooien en geld te doneren aan de stichting die strijdt tegen de dodelijke ziekte ALS. In anderhalve maand worden er 2,4 miljoen video’s met de hashtag gedeeld, wordt er bijzonder veel over de ziekte gepraat en wordt er gelukkig ook flink gedoneerd.

Op Twitter waarschuwde Edwin Vlems al voor de marketeers die misbruik van de hashtag zouden gaan maken en een dag later wordt de eerste glijer al gemaakt. Vera uit Singapore (waarschijnlijk werkzaam bij het social media bureau We Are Social) Twittert onderstaande bericht waarin iemand een kan ijswater over een Lenovo-laptop leeggiet.

Lenovo #IceBucketChallenge

Natuurlijk is het een geweldige feature dat deze Lenovo-laptop na een plens ijswater blijkbaar nog steeds werkt, maar er is echt geen enkele reden om de #IceBucketChallenge-hashtag te misbruiken om dit wereldkundig te maken. De Tweet ontving een aantal Favorites en werd een aantal keer geReTweet, maar werd snel offline gehaald toen ik Vera via Twitter vroeg of dit serieus bedoeld was. Op mijn vraag waarom zij dacht dat het een goed idee was om een hashtag tegen een dodelijke ziekte te gebruiken om een product aan te prijzen, kwam helaas geen antwoord.

Geen mens is perfect. Iedereen maakt wel eens een fout. Dat maakt ons menselijk. Toch denk ik, dat we ons onvoldoende beseffen dat sociale media ook media zijn. Alles wat we daar plaatsen is in principe openbaar en deze informatie kan in korte tijd een heleboel mensen bereiken en beïnvloeden. Om Frits Wester nog een keer te parafraseren: sociale media zijn platformen waarop wij onszelf kunnen maken of breken. Ik vraag me af, of wij ons dat beseffen en of wij die verantwoordelijkheid aan kunnen.

Uitgelichte afbeelding: Jochem Koole, licentie: CC BY