Het is iets voor vieren op woensdagmiddag. De zaal op de begane grond van de FreedomLab Campus is nog vrijwel leeg. Vijf rijen stoelen staan opgesteld in een halve cirkel. Op het podium staan vier barkrukken en een grote televisie. Straks gaat hier een Future Affairs sessie over Generatie Z plaats vinden. Ik kies een plekje aan de rand van de zaal, zodat ik het scherm goed kan zien. Al snel druppelen er meer mensen binnen. Ik zie eigenlijk geen bekende gezichten. “Prima,” denk ik, “Dan zit ik in ieder geval niet bij een evenement voor de usual suspects.”
Altijd aan
Eva Wubbe, verantwoordelijk voor community & business development bij FreedomLab, heet ons welkom. We gaan het de aankomende anderhalf uur hebben over Generatie Z, geboren in 1996 of daarna. Generatie Z is de eerste generatie die geen wereld kent zonder thuiscomputers, internet, tablets en smartphones. Generatie Z staat altijd aan. Wat doet dat met je? En is Generatie Z een fundamenteel andere generatie dan de Baby Boomers, Generatie X of Millennials?
Maar hoe zit dat eigenlijk met generaties? Kun je mensen eigenlijk wel op die manier in een hokje plaatsen? “Ze zijn in ieder geval met elkaar verbonden,” zegt Alexander van Wijnen, onderzoeker en strateeg bij FreedomLab, “Dat komt doordat zij zich op hetzelfde moment in hun leven in dezelfde situatie bevinden.” En Generatie Z; die heeft te maken met een crisis. Zelf wijzen ze naar technologie als oorzaak. “Een crisis is meer dan een noodsituatie,” legt Van Wijnen uit, “Het is een keerpunt. Er zijn gevaren, maar ook mogelijkheden.”
Van Wijnen – zelf net wel / net niet een Gen Z-er – is positief: “Deze generatie kan een digitale ethiek ontwikkelen.” Generatie Z ontvlucht de platte social media wereld en connect echt met elkaar in betekenisvolle digitale werelden. Denk dan aan de werelden die zij samen met hun vrienden bouwen in spellen als Fortnite of Roblox. Ook zal Generatie Z op zoek gaan naar een geestelijk gezonde relatie met technologie. Het scherm zal volgens Van Wijnen steeds meer verdwijnen. In plaats daarvan komen er steeds meer interfaces voor gebaren en spraak.
Het brein in ontwikkeling
Iemand anders die ook positief is, is Eveline Crone. Zij is hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden. Daar onderzoekt ze het puberende brein. “Adolescentie is een unieke periode in je leven. Als puber ben je extra gevoelig voor andermans mening. Je identiteit verandert regelmatig en dat is goed,” zegt Crone, “Het zorgt later voor een stabiel zelfbeeld.”
Het lijkt erop dat de periode van adolescentie wat langer duurt bij Generatie Z. Crone zegt dat deze generatie meer open staat voor elkaar en zich ook op een andere manier organiseert. Wetenschappelijk bewijs hiervoor lijkt er echter nog niet te zijn. Crone is nog bezig met haar onderzoek.
Wel merkte ze dat er in de afgelopen 10 jaar enorm veel is veranderd. In 2008 verscheen haar boek Het Puberende Brein. Zelf ben ik er nog niet aan toe, maar dit boek schijnt de bijbel voor ouders met puberende kinderen te zijn. En dat puberende brein is de afgelopen jaren dus veranderd. Althans, er zijn nieuwe inzichten bijgekomen. Volgens Crone is het onderzoek dat ten grondslag lag aan haar boek uit 2008 nog steeds geldig.
Tuurlijk. De wereld ziet er ruim tien jaar na de introductie van de iPhone anders uit. Er is bijna niemand meer zonder smartphone. En de apps die daar op staan vragen de hele dag door om onze aandacht. Dat doet iets met je. Het kan natuurlijk zo zijn dat de impact hiervan anders is op een brein in ontwikkeling. Daarvoor hoorden we echter geen bewijs. Het “ouwe lullen brein” van deze late Gen X-er / vroege millennial wordt er in ieder geval ook flink door beïnvloed.
Niet één generatie
Dus… Is Generatie Z een fundamenteel andere generatie? Ik ben er niet van overtuigd geraakt. De uitspraken van Van Wijnen en Crone leken mij vooral kreten van hoop. Iets dat je volgens mij hoort bij iedere generatie die een steeds actievere rol gaat spelen in de maatschappij. De Millennials zouden de wereld gaan redden (of in ieder geval veranderen) en nu krijgt Gen Z die taak toebedeelt.
Ik vind dat ook niet zo eerlijk. Laten we wel wezen: de wereld bestaat niet uit één generatie. In het Witte Huis zit een Baby Boomer uit 1946 (Donald Trump), de drie grootste bedrijven ter wereld worden geleid door Gen X-ers uit 1960, (Steve Cook – Apple), 1964 (Jeff Bezos – Amazon) en 1967 (Satya Nadella – Microsoft) en we zijn massaal verslaafd aan de applicaties uit de koker van een Millennial uit 1984 (Mark Zuckerberg – Facebook).
In de basis zijn we allemaal hetzelfde. Crone zegt dat eigenlijk ook als ze aangeeft dat aan het fundament van haar boek niets is veranderd. Er zijn alleen nieuwe inzichten bij gekomen. Laten we die nieuwe inzichten dan ook vooral gebruiken om te kijken of we er samen – met alle generaties – een iets betere wereld van kunnen maken. Lijkt me mooi!
Uitgelichte afbeelding: Jochem Koole, licentie: CC BY
