Je kent het vast wel. Je zit in een bespreking, waar je net een waanzinnig goed idee hebt gedeeld met je collega’s. Vol verwachting kijk je de (virtuele) ruimte rond. Niemand reageert. Totdat er ineens vanuit een hoek klinkt: “Ja, maar…” Deze collega ziet wel vaker beren op de weg en vandaag is dat niet anders. Voor je het weet, heeft hij de bespreking gekaapt, komen anderen met nog meer bezwaren en heeft niemand meer zin in je idee. Inclusief jijzelf. Dat kan anders met drie simpele woorden: Hoe. Kunnen. Wij.
Waar komen deze woorden vandaan? Waarom zijn ze zo krachtig? En hoe kun jij ze gebruiken om negativiteit en tijdverspilling te voorkomen?
Groen gestreepte zeep
In de jaren ’70 van de vorige eeuw had zeepfabrikant Procter & Gamble een probleem1. Mensen waren helemaal weg van de ‘Irish Spring’ zeep. Een stuk zeep met geurige, groene strepen. Het enige probleem: de zeep was niet ontwikkeld door P&G, maar door concurrent Colgate-Palmolive.
Daar waren ze bij Procter & Gamble niet blij mee. Dus werd er druk gebrainstormd over een tegenhanger voor de populaire zeep. Behalve een paar onsuccesvolle eigen groen gestreepte zeepjes leverden de brainstorms niets op. Totdat een externe innovatieconsultant ontdekte dat P&G’s vraagstelling niet klopte.
“How can we make a better green stripe bar?” werd vervangen door een ambitieuzere vraag: “How might we create a more refreshing soap of our own?”. Deze vraag liet de mensen van P&G weer nadenken en bracht het creatieve proces op gang. Dat dit leidde tot een blauw gestreepte zeep en dat die zeep ook nog eens enorm populair werd, zegt dan misschien weer iets over de jaren ’70 en is een andere verhaal…
De How Might We-vraag bleef in ieder geval populair. Vooral dankzij designbureau IDEO. Met deze vraag helpen zij klanten om complexe problemen op te lossen. “Ieder probleem is een kans voor design”, schrijft IDEO in hun Design Kit, “Door je uitdaging te formuleren als een Hoe Kunnen Wij vraag sorteer je voor op een innovatieve oplossing.”
Van probleem naar oplossing
Dat is de kracht van de HKW-vraag: door je vraagstelling begin je alvast na te denken over een oplossing. Dat kan een innovatieve zijn, waar Procter & Gamble naar op zoek was in de jaren ’70 en waar IDEO haar klanten mee helpt. Wat Stéphan en mijzelf betreft hoeft de oplossing niet per se innovatief te zijn.
In onze thought leadership aanpak gebruiken we regelmatig een HKW-bord. Het is voor ons de plek waar deelnemers beginnen met het ombuigen van hun bezwaren en bedenkingen naar oplossingen. Tijdens een sessie roept een deelnemer: “Ja, maar daar heb ik helemaal geen tijd voor.” “Oké. Ik hoor wat je zegt. Laten we kijken hoe we dit kunnen oplossen.”
De deelnemer die het probleem signaleert, pakt een sticky note en schrijft op: “HKW ervoor zorgen dat we voldoende tijd hebben om opdrachten uit te voeren.” Er gebeuren op dat moment een paar dingen. Allereerst voorkom je negativiteit. Het heeft weinig zin om in een werksessie te klagen. Zeker niet over tijdgebrek. Alle tijd die je daaraan besteedt, ben je kwijt en kun je niet meer gebruiken voor de dingen die je eigenlijk wilt doen.
Door het woordje ‘wij’ en door het probleem als een vraag te formuleren, begint iedereen alvast na te denken over een oplossing. Niet alleen degene die het probleem benoemt, maar ook alle andere deelnemers. Bovendien biedt het ons de gelegenheid om te vertellen aan welke oplossingen wij al hebben gedacht. Misschien is het probleem al opgelost.
Voorkom kaping
Voorkom dat de volgende bespreking waarin jij met een goed idee komt, wordt gekaapt. Spreek van tevoren af dat bedenkingen en bezwaren mogen, maar dan wel in de vorm van een Hoe Kunnen Wij-vraag. Klinkt er ergens een “Ja, maar…”, parkeer hem dan als HKW-vraag op een aparte plek. Later kun je bekijken welke HKW-vraag je eerst wilt beantwoorden (bijvoorbeeld door te stemmen) en samen brainstormen over mogelijke oplossingen.
Bronnen: 1. How Might We Methodology
Uitgelichte afbeelding: Jochem Koole, licentie: CC BY
